ಹಲವು ಅಡೆ-ತಡೆಗಳ ದಾಟಿ ಬಿಡುಗಡೆಯಾಯ್ತು ಭಾರತದ ಮೊದಲ ಸಿನಿಮಾ

ಮಹಿಳೆ ಪಾತ್ರ ಮಾಡಲು ನಟರ ಹಿಂದೇಟು

ಮಹಿಳೆ ಪಾತ್ರಗಳನ್ನು ನಿರ್ಹಿಸಲು ನಿಗದಿಯಾಗಿದ್ದ ನಟರು ಮೀಸೆ ತೆಗೆಯಲು ನಿರಾಕರಿಸಿದರು. ಫಾಲ್ಕೆ ತಾವೇ ಮೀಸೆ ಬೋಳಿಸಿಕೊಂಡು ಸೀರೆ ಉಟ್ಟುಕೊಂಡು ಅಭಿನಯಿಸಿ ಅವರಿಗೆ ಸ್ಪೂರ್ತಿ ತುಂಬಿದರು. ಆಗ ಸಿನಿಮಾಗಳಲ್ಲಿ ನಟಿಸುತ್ತಿದ್ದೇನೆ ಎಂದು ಹೇಳುವುದು ಮುಜುಗರದ ವಿಷಯವಾಗಿತ್ತು ಹಾಗಾಗಿ ಫಾಲ್ಕೆಯವರೇ ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಹೇಳಿಕೊಟ್ಟು, 'ಹರೀಶ್ಚಂದ್ರ ಫ್ಯಾಕ್ಟರಿಯಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿರುವುದಾಗಿ ಹೇಳಿ' ಎಂದಿದ್ದರಂತೆ.

ಡಕಾಯಿತರು ಬಂದರೆಂದು ಹೆದರಿದ್ದ ಹಳ್ಳಿ ಜನ

ಕಾಡು, ಗುಹೆ, ಬೆಟ್ಟಗುಡ್ಡಗಳು ಇಂಥಹುಗಳಲ್ಲೆಲ್ಲ ಚಿತ್ರೀಕರಣ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲವಾದ್ದರಿಂದ ಅವುಗಳ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಬರೆದು ಒಳಾಂಗಣದಲ್ಲಿಯೇ ಚಿತ್ರೀಕರಣ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಫಾಲ್ಕೆಯವರೇ ಬರೆದರು. ಹೊರಾಂಗಣ ಚಿತ್ರೀಕರಣವನ್ನು ಬಾಂಬೆಯಿಂದ ತುಸು ದೂರದಲ್ಲಿದ್ದ ವಂಗನಿ ಎಂಬ ಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ನಟರು ಹಳ್ಳಿಗೆ ಹೋಗಿ ಮೇಕಪ್, ವಸ್ತ್ರಗಳನ್ನು ಹಾಕಿ ಅಭಿನಯಿಸಲು ಆರಂಭಿಸಿದಾಗ ಹಳ್ಳಿ ಜನರು, ಊರಿಗೆ ಡಕಾಯಿತರು ಬಂದಿದ್ದಾರೆಂದು ದೂರು ನೀಡಿದ್ದರಂತೆ. ನಂತರ ಅವರನ್ನು ಸಮಾಧಾನಪಡಿಸಿ ಚಿತ್ರೀಕರಣ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಯಿತು.

ಹಲವು ಅಡೆ-ತಡೆಗಳು ಎದುರಾದವು

ಚಿತ್ರೀಕರಣದ ವೇಳೆ ಹಲವು ಅಡೆ-ತಡೆಗಳಾದವು. ಚಿತ್ರೀಕರಣದ ವೇಳೆ ಫಾಲ್ಕೆ ಮಗ ಬಾಲಚಂದ್ರ ಫಾಲ್ಕೆ ತಲೆಗೆ ಪೆಟ್ಟಾಗಿ ಜ್ಞಾನ ಹೋಗಿತ್ತು. ಆದರೆ ಅವನನ್ನು ಆಸ್ಪತ್ರೆಗೆ ಸಾಗಿಸಿದರೆ ಸಮಯ ಹೆಚ್ಚು ಬೇಕಾಗುತ್ತದೆಂದು ಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿಯೇ ಚಿಕಿತ್ಸೆ ನೀಡಿ ಹರಿಶ್ಚಂದ್ರನ ಮಗ ಸಾಯುವ ದೃಶ್ಯವನ್ನು ಬಾಲಚಂದ್ರಗೆ ಜ್ಞಾನ ಇಲ್ಲದ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿಯೇ ಚಿತ್ರೀಕರಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಬೆಳಿಗ್ಗೆ ಎಲ್ಲ ಚಿತ್ರೀಕರಣ ಮಾಡಿ ಅದನ್ನು ರಾತ್ರಿ ಸಮಯ ಪ್ರೊಸೆಸಿಂಗ್ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು ಫಾಲ್ಕೆ. ಇದರಿಂದಾಗಿ ತಿಂಗಳುಗಟ್ಟಲೆ ನಿದ್ದೆ ಬಿಟ್ಟಿದ್ದರು ಅವರು. ಆರು ತಿಂಗಳ ನಂತರ ಸಿನಿಮಾದ ಚಿತ್ರೀಕರಣ ಮುಗಿಯಿತು.

ಏಪ್ರಿಲ್ 12, 1913ರಂದು ಮೊದಲ ಪ್ರದರ್ಶನ

ಸಿನಿಮಾವನ್ನು ಏಪ್ರಿಲ್ 21, 1913 ರಂದು ಮುಂಬೈನ ಒಲಂಪಿಯಾ ಚಿತ್ರಮಂದಿರದಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲಾಯಿತು. ಸಿನಿಮಾಕ್ಕೆ ಬಾಂಬೆಯ ಗಣ್ಯಾತಿಗಣ್ಯರನ್ನು ಕರೆಸಲಾಗಿತ್ತು. ಪತ್ರಿಕೆಗಳ ಸಂಪಾದಕರನ್ನೂ ಕರೆಸಲಾಗಿತ್ತು. ಎಲ್ಲರೂ ಸಿನಿಮಾವನ್ನು ಬಹುವಾಗಿ ಹೊಗಳಿದರು. ಪತ್ರಿಕೆಗಳಲ್ಲೆಲ್ಲ ದಾದಾಸಾಹೇಬ್ ಫಾಲ್ಕೆಯ 'ರಾಜಾ ಹರಿಶ್ಚಂದ್ರ' ಸಿನಿಮಾದ ಸುದ್ದಿ. ನಂತರ ಮೇ 03, 1913 ಕ್ಕೆ ಸಿನಿಮಾವು ಚಿತ್ರಮಂದಿರದಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆ ಆಯಿತು. ಸಿನಿಮಾದ ಒಟ್ಟು ಕಾಲಾವಧಿ ಒಂದೂವರೆ ಗಂಟೆ ಇತ್ತು. ದಿನಕ್ಕೆ ನಾಲ್ಕು ಶೋ ಪ್ರದರ್ಶನ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಬಾಂಬೆಯಲ್ಲಿ 'ರಾಜಾ ಹರಿಶ್ಚಂದ್ರ' ಸಿನಿಮಾ ಹಿಟ್ ಆಯಿತು. ನಂತರ ಅದೇ ಸಿನಿಮಾವನ್ನು ಪುಣೆ, ರಂಗೂನ್, ಶ್ರೀಲಂಕಾದ ಕೊಲಂಬೊ ಇನ್ನಿತರೆ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಿ ಒಳ್ಳೆಯ ಹಣವನ್ನೇ ಫಾಲ್ಕೆ ಸಂಪಾದನೆ ಮಾಡಿದರು.

1917ರಲ್ಲಿ ರೀಲುಗಳು ಸುಟ್ಟುಹೋದವು

1917ರಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಅಗ್ನಿ ಅವಘಡದಲ್ಲಿ 'ರಾಜಾ ಹರಿಶ್ಚಂದ್ರ' ಸಿನಿಮಾದ ರೀಲ್‌ಗಳು ಸುಟ್ಟುಹೋದವು. ಕೇವಲ ಮೊದಲ ಹಾಗೂ ಕೊನೆಯ ಕೆಲವು ದೃಶ್ಯಗಳ ರೀಲ್‌ಗಳಷ್ಟೆ ಉಳಿದಿದ್ದು, ಅವುಗಳನ್ನು ನ್ಯಾಷನಲ್ ಫಿಲಂ ಆರ್ಕೈವ್‌ನಲ್ಲಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿ ಇಡಲಾಗಿದೆ. 'ರಾಜಾ ಹರಿಶ್ಚಂದ್ರ' ಸಿನಿಮಾವು ಭಾರತದ ಮೊಟ್ಟ ಮೊದಲ ಸಿನಿಮಾ ಆಗಿದ್ದು, ಭಾರತೀಯ ಸಿನಿಮಾರಂಗದ ಇಷ್ಟು ಹೆಮ್ಮರವಾಗಿ ಬೆಳೆಯಲು ಕಾರಣವಾದ ಬೀಜ 'ರಾಜಾ ಹರಿಶ್ಚಂದ್ರ' ಆ ಬೀಜವನ್ನು ನೆಟ್ಟವರು ದಾದಾ ಸಾಹೇಬ್ ಫಾಲ್ಕೆ ಎಂಬ ಕನಸುಗಾರ.